Zabiegi chirurgiczne, jak każde tego typu ingerencje, związane są z pewnym ryzykiem komplikacji pozabiegowych. Do osiągnięcia sukcesu terupetycznego potrzebne jest prawidłowe gojenie się tkanek. Gojenie przez regenerację daję największe szanse utrzymania długotrwałego efektu leczenia. PRF (Platelet Rich Fibrin), czyli autogenny materiał pozyskiwany przed zabiegiem z krwi pacjenta staje się matrycą do gojenia i odbudowy tkanek. Dużą zaletą jest szybka i prosta procedura otrzymania PRF.
Co to jest PRF?
PRF (Platelet Rich Fibrin), nazywana często „PRF Choukrouna” od nazwiska jego odkrywcy to fibryna bogatopłytkowa otrzymywana z krwi pacjenta, odwirowana w wirówce, tworzy matrycę stymulującą wzrost i regenerację tkanki kostnej. Jest bogata w leukocyty i naczyniowy czynnik wzrostu (VEGF – vascular endothelial growth factor).
PRF inicjuje także trwałe uwalnianie płytkowego czynnika wzrostu (PDGF – platelet derived growth factor), białka które odgrywa znacząca rolę w procesie angiogenezy; transformującego czynnika wzrostu (TGF beta – transforming growth factor), białka, które stymuluje wzrost tkanek; i trombospondyny 1, przylegającej glikoproteiny, która pośredniczy w interakcjach pomiędzy komórkami oraz w procesie angiogenezy. Obecność tych białek w znaczący sposób przyspiesza gojenie, zwłaszcza w krytycznej fazie pierwszych dni po zabiegu.
Główną zaletą tego autologicznego biomateriału jest powolne uwalnianie z PRF czynników wzrostu przez okres dłuższy niż 7 dni. Odciśnięty płyn z membran jest gromadzony i zawiera duże ilości białek wyspecjalizowanych w zwiększaniu przyczepu komórek do biomateriałów i tytanu.
Klinicznie, membrana wykazuje wspaniałe właściwości. Jest sprężysta, wytrzymała i elastyczna co umożliwia łatwe manipulowanie, przycinanie i szycie. PRF jest wyjątkowo stabilny w temperaturze pokojowej umożliwiając wydłużenie czasu pracy. Membrana jest wytwarzana w bardzo prosty sposób (specjalne pudełko PRF Box) i jest bardzo podobna do naturalnej pozabiegowej sieci fibrynowej. Biologiczna i biomimetyczna jakość tej membrany wspomaga efektywną migrację i proliferację komórek ale także eliminuje potrzebę użycia biomechanicznych dodatków lub antykoagulantów. Tworzenie membran jest łatwe do wykonania w gabinecie.
Czym się różni PRP od PRF?
PRP (Platelet Rich Plasma) – bogatopłytkowe osocze, pozyskiwane w wyniku tromboferezy krwi pobranej od pacjenta. Po dodaniu trombiny i jonów wapnia otrzymuje się bogatopłytkowy preparat o konsystencji żelu, który zawiera szereg czynników wzrostu stanowiących o regeneracji kości.
Technika PRP stosowana jest w stomatologii i ortopedii. Obecnie w technikach regeneracyjnych najlepsze wyniki osiąga się metodą pozyskiwania PRF
W leczeniu chirurgicznym, periodontologicznym i implantologicznym pacjentów stosuje się nowoczesną technikę A-PRF. Dzięki odpowiedniej technice pobierania i odwirowywania krwi pacjenta oraz wykonywania fibryny A-PRF jest źródłem kolagenu, elastyny, płytkowych czynników wzrostu (warunkujących proces namnażania i tworzenia naczyń krwionośnych oraz stymulowania i różnicowania innych komórek np. śródbłonek, fibroblasty, komórki kostne) oraz dodatkowo zawiera leukocyty uwalniające kolejne czynniki wzrostu współdziałające z płytkowymi. Zwiększony efekt stymulacji A-PRF wiąże się także z wyłapaniem całej objętości monocytów i uzyskaniem ich szybszej transformacji w makrofagi co zwiększa efekt stymulacji kości.
Przyczyny gojenia i regeneracji tkanek dzięki zastosowaniu PRF i A-PRF
Wszystkie kliniczne wskazania dla PRF podkreślają przyspieszone gojenie tkanek. To przyspieszone zabliźnianie jest spowodowane przez:
- Efektywne tworzenie nowych naczyń
- Przyspieszone zamknięcie rany
- Szybki remodeling tkanki zabliźniającej
Stymulacja wzrostu tkanek dzięki białkowym czynnikom wzrostu znacząco przyspiesza gojenie tkanek tuż po zabiegach chirurgicznych. Powolne uwalnianie czynników wzrostu z PRF ma miejsce przez okres dłuższy niż 8 dni po zdeponowaniu A-PRF w miejscu pozabiegowym. Ten własny wartościowy materiał autogenny uzyskiwany jest z żylnej krwi własnej pacjenta, która poddana jest odwirowaniu w ściśle określonych parametrach, a następnie odsączony i ukształtowany w formie membran lub korków w kształcie zębodołów. A-PRF ma zastosowanie w przebiegu leczenia chirurgicznego oraz implantologicznego szczególnie w procedurach klinicznych wymagających zabiegów augmentacyjnych przy niedoborach tkanek.
Rozwój współczesnej stomatologii to nie tylko nowe generacje materiałów do stomatologii estetycznej, protetyki, ortodoncji czy stomatologii zachowawczej. To także materiały i nowoczesne metody zaawansowanego leczenia regeneracyjnego tkanek miękkich i tkanki kostnej w jamie ustnej pacjentów.
Podczas planowania leczenia paradontozy, zabiegów leczenia protetycznego lub implantologicznego prawdziwą barierą, często nie do przekroczenia, jest brak dostatecznej objętości kości i dziąsła. Ten znaczny deficyt tkanek twardych i miękkich jest często rezultatem zniszczenia kości przez procesy zapalne okołozębowe, choroby przyzębia, jak również uszkodzenia tkanek w trakcie ekstrakcji (usunięć zębów). Można jednak zmniejszyć ryzyko utraty tkanek z wyżej wymienionych powodów. Protokół stymulacji tkankowej polegający na wykorzystaniu własnej krwi pacjenta jest prostą, bezpieczną i bardzo naturalną metodą wpływania na przebieg gojenia. Otóż w miejsce deficytu umieszcza się fibrynę bogatopłytkową z dużą zawartością białek własnych pacjenta pochodzących z krwi żylnej, które stymulują natychmiast po zabiegu mnożenie się osteocytów (komórek kościotwórczych).
Metoda pozyskiwania PRP i PRF jest dość młoda, ponieważ została opracowana w latach ’90 XX wieku i nawiązywała do potencjału białych krwinek oddziaływania stymulacyjnego na komórki prekursowe kości. Od tego czasu PRP jest stosowane w bardzo wielu dziedzinach medycyny, w których występują procesy regeneracyjne kości.
Procedura otrzymania PRF
Krew od pacjenta pobierana jest do suchej, sterylnej, np. 10 ml probówki. Liczba probówek zależy do rozległości zabiegu, jednorazowo pobrana krew to objętość kilkudziesięciu ml. Następnie probówki umieszczane są w wirówce na określony czas i prędkość obrotów zgodnie z zaleceniami producenta wirówki. Jest kilka procedur, np. 3000 obr./min przez 11 min.
W wyniku procesu powstaje trójwarstwowa struktura . Na dnie pozostają krwinki czerwone, zewnętrzna warstwa to ubogokomórkowe serum (PPP – platelet poor plasma). Między tymi warstwami znajduje się PRF, skrzep fibrynowy, z którego powstaje membrana fibrynowa. Klinicznie membrana taka jest bardzo sprężysta, elastyczna i wytrzymała, daje się formować
Po co stosuje się tę metodę w stomatologii?
Czynnik A-PRF w postaci membran, korków czy rozdrobnionej struktury stosuje się u pacjentów celem przyspieszania gojenia ran i odtwarzania (wzrost i różnicowanie) struktur tkankowych w trudnych anatomicznie rejonach jamy ustnej. Dodatkowo korzysta się z niego w technikach łączonych (z kością, MSC) celem nasilenia osteogenezy (kościotworzenia) i nasilenia regeneracji tkanek miękkich (np. dziąseł lub uszkodzonej błony śluzowej jamy ustnej).
Inne wskazania w stomatologii:
- Sinus lift (zabieg podniesienia zatoki szczękowej stosowany w leczeniu implantologicznym)
- Przeszczepy kości i tkanek miękkich
- Defekty periodontologiczne (leczenie paradontozy)
- Zębodoły poekstrakcyjne (odbudowa kości pod przyszłe implanty i uzupełniania protetyczne)
- Wspomaganie gojenia ran (zamykanie ran)
- ImplantologiaEndodoncja13,14
Podsumowanie
Platelet Rich Fibrin, czyli PRF ma wiele zastosowań we współczesnej stomatologii regeneracyjnej. Jego doskonałe właściwości pozwalają na szybsze gojenie ran, nawet w trudnych przypadkach terapeutycznych. Przez to, że jest materiałem autogennym, pozwala uniknąć wielu problemów wiążących się z zastosowaniem materiałów pochodzenia zwierzęcego, jak: dostępność, termin ważności, cena lub nieprzyjęcie się materiału.
Z tej racji coraz szerzej wprowadzam coraz szerzej tą procedurę w swojej praktyce. Być może już wkrótce rozszerzę naszą ofertę o zabiegi medycyny estetycznej (antyaging) oparte na preparatach pozyskanych z krwi pacjenta.